Kompanzasyon Nedir? Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir?

Kompanzasyon nedir sorusuna öncelikle, üretilmiş olan enerji gücünü maksimum seviyeye getirmek veya taşımak ve bu açığa çıkan elektrik enerjisinden en yüksek düzeyde verim alabilmektir cevabını verebiliriz. Başka bir deyiş ile var olan enerji yükünün kalitesini artırma ve en ekonomik yollar ile tüketiciye, enerjinin ulaştırılması işlemidir.

Biline gerçek şu ki; elektrik enerjisi üretildiği anlarda bazı kısımlarında istenmese de enerji kayıpları meydana gelebiliyor ve bu kayıpları en az seviyeye indirmek ve ortaya çıkan zararı azaltmak tabi ki mümkün.

Kompanzasyon işlemi sayesinde bu enerji kayıpları en az seviyeye indirilebiliyor. Cihazlardan alınan reaktif enerji tüketicilere en kolay noktalardan ulaştırılıyor ki şebeke sistemleri gereksiz kullanıma maruz kalmasın ve bu sayede daha verimli ve kaliteli enerji kullanılabiliyor.

Kompanzasyon işlemi sayesinde, şebekelerde enerji üretimi sırasındaki yaşanan enerji kayıpları azalacak ve bu sayede daha fazla enerjiye ulaşılabilecek. Verim seviyesi de doğru orantılı olarak daha da artacaktır. Hatta daha fazla ve kaliteli akım geçmesi demek oradaki akımın başarılı olması demektir. Taşıma kapasitesinin artmasıyla da sistemdeki üretim artmış olacaktır. 

Bu sırada, kompanzasyon kullanımı sayesinde aşırı ısı kaybı da önlenecektir. Fazla enerji ulaşılabilir olduğu için enerji satış maliyeti düşecek ve ülke için oldukça ekonomik bir seviyeye ulaşılmış olunacak. Harcanan enerji azalacağı için doğrudan ücretlerinde azalması beklenen ve istenilen sonuç olacaktır. Zaten en büyük katkı enerji kayıplarını önlenmesidir. Böylece tesislerinin kalitesi hızla yükselecek.Kompanzasyon Nedir Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir

  •  Kompanzasyon Yapılma Sebepleri Nelerdir? 

Kompanzasyon yapılmayan her şebekede enerji kaybı şüphesiz ki yaşanır ve bu durum büyük zarara neden olur. Kablolar ve hatlar daha fazla akım çekme eğiliminde oldukları için bu aralarda enerji kayıpları olması muhtemeldir. Ve sürekli bu tarz enerji kalitesi kayıpları yaşandıkça enerji taşıma kapasitesi de oldukça yavaşlar ve düşer.

Tesis ve işletmelerinizin kapasiteleri altında çalışmasını istemezsiniz. Bunun için transformatörlerin ve kabloların aşırı ısınmasına ve ayrıca gerilimin düşmesine izin vermeyin.

  • Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir?

1-Bireysel Kompanzasyon:

Motor, lamba ya da transformatör olabilen reaktif güç kaynakları ile alıcılar bireysel olarak kompanze edilebilir. Alıcı ve kondansatörün devreye dahi olmaları ve çıkışları bir arada olur ve bu durumun sonucu olarak ayrı bir kondansatör sistemine gerek duyulmaz ve bu bireysel kondansatör olarak adlandırılır. Ayrıca bu sistem sırasında büyük güçlü motor kullanırken balastlı floresan armatürler de tercih edilir.

2-Grup Kompanzasyonu:

İkinci kompanzasyonu çeşidi olarak da grup olanlardan bahsedebiliriz. Burada tek tek değil de aynı kontaktör üzerinden devreye giriş çıkış sağlanır.

3-Merkezi Kompanzasyon:

İşletme ve tesislerde sıklıkla tercih edilen kompanzasyon çeşidi bu merkezi olanlardır. Kullanılacak olan yükler her zaman aynı anda devreye girip çıkması gerekmediği için genelde kullanılan bir türdür. Devrede bulunan yüklerin cinsine göre bu sistem kompanzasyon gücünü ayarlar ve sunar. Bireysel güç sağlamak ya da grupla bu sistemi oluşturmak yerine tek merkez sayesinde kompanzasyon kontrolü sağlamak her zaman sistemler için uygun ve ekonomik bir yöntem olmayı başarmıştır.

  • Kompanzasyon Sistemleri Çeşitleri Nelerdir?

1-Klasik (Kontaktörlü) Kompanzasyon:

Klasik (Kontaktörlü) kompanzasyon sistemi kurulumu sırasında kontaktörler ve kondansatörler kullanılır. Bunlara ek olarak reaktif güç kontrol rölesi ve sigorta da kullanılması tercih edilir. Reaktif güç kontrol rölesi, akım trafosundan bazı bilgileri alır ve düzenler. Cos φ değerini de hesaplanarak kontaktörlerin açılması ya da kapatılması kolaylıkla ve hızlı bir şekilde sağlanır. Oluşturulan bu sistem sayesinde kondansatörler devreye alınır ve çıkarılır.

2- Dinamik (Tristör Ateşlemeli) Kompanzasyon:

Tristörlü ve triyaklı olarak bu sistem iki ayrı çeşide sahiptir. Triyaklar 25A i aşmamış olan ve monofaze enerji yükleri için genelde kullanılırlar. Bunun yanı sıra tristörler ise gereğinden fazla yüksek yükleri olan tesis ve şirketlerde kullanılması tercih ediliyor.

  • Kompanzasyon Niçin Önemlidir?

Kompanzasyon önemi gün geçtikçe ve enerji üretimleri arttıkça giderek daha iyi anlaşılmaya başlandı. Tüm ülkeler enerji kullanımı ve tasarrufu hakkında pek çok iyi girişimler yapmanın peşinde ve her zaman ekonomik yöntemler araştırılıyor. Yer üstü ve yer altı enerji kaynaklarını kaliteli seviyede çıkarılır ve kullanılırsa ülkelerin gelecekleri için verimli olur. Bu düşünce ile hareket eden ülkeler hem enerji verimliliğini artırıyor hem de kendileri için enerji sağlayabiliyor.Kompanzasyon Nedir Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir

  • Kompanzasyon ve Harmonikler

Temel dalgalar dışında kalan dalgalara harmonik adı ile adlandırılıyor.  Harmonikli akım, oluşmuş enerji dalganın bozulması anlamına da gelir. Elektrik sistemlerinde bulunan elemanlar ve öğeler, genellikle 50Hz frekanslı olan akımlar ve gerilimler için üretilmiştir.

Bazı devrelerin cihazları oluşacak devre akımının ve dalga şeklinin bozulmasına neden olabilir. Bu durumda harmonik adlı kirliliğin oluşmasına da sebep olur. Bu harmonikler enerji kalitesini oldukça düşürmektedir. Hatta aşırı yüklenim varsa bir tesiste orada delinmeler görülebilir. 

Bunlara ek olarak şebekelerde yoğun akım oluşturabilir ve gerilim seviyesini istenmeyen derede artırabilir.  Harmonik oluşumuna sebep olan bazı cihazlar bulunuyor ve onları şöyle sıralayabiliriz; ark fırınları, floresan lambalar, kaynak makineleri, elektronik hız kontrol cihazları, tristör kontrollü doğrultucular.

Ayrıca kondansatörler eğer doğrusal yük oluştur ise kendi başlarına uygun harmonik üretmezler. Bu durumda şebekelerde var olan harmonik seviyesini etkiler ve aşırı akımla yüklenen şebekelerin oluşmasına neden olur.  Herhangi bir kompanzasyon sistemi oluşturulmadan önce bu harmonik etki göz önüne alınmalı ve sonrasında profesyoneller ile tasarlanmalıdır.

  • Kompanzasyon Panosu

Tesisler için önemli faktörlerden biri güçtür. Bunların güç kat sayılarını da düzenlemek gerekmekte. Gerekli cihazların ve ölçü yapan aletlerin bulunduğu panoya Kompanzasyon Panosu adı veriliyor.

Elektrik sistemleri en uygun koşullarda çalıştırılsa da reaktif güç ihtiyaç duyulan alana yakın olması gerekir ve bu sayede en üst düzey verim sağlanır. Bunun yanı sıra reaktif güç kompanzasyonu ise reaktif güç ihtiyaçlarını bazı teknikler ile karşılaştırılıp sınıflandırılması verilen isimdir. Kondansatörler elektrik sistemleri için kullanılır ve reaktif güç üretebilirler. Buna ek olarak, bu elektrik sistemleri reaktif gücü endüktif alıcılar için de üretme yetisine sahiptir.

Kompanzasyon Pano Özellikleri Nelerdir?

Bu Kompanzasyon panoların, harici ve dahili olarak iki farklı şekilde montajları yapılabilir. Sadece harici panolarda havalandırma deliklerinin olması gerekmektedir. Üst kısmı eğilim bırakılarak bir çatı görünümü sayesinde bu açıklık bırakılabiliyor. Bu durumun tam aksi olarak, dahili panolarda ise havalandırmayı sağlayabilecek aspiratörler bulundurulması yeterli olacaktır.

Sonuç olarak, bu yazımızda kompanzasyon nedir temel olarak bu soruya cevap verdik ve bir kaç tane özelliğini çeşitleriyle birlikte sıraladık. Kompanzasyon kullanımı sayesinde üretilen enerjide ekonomik seviyede olur ve en küçük alıcılar içinde dağıtım yolları hesaplanır, belirlenir.  

Dünyamızda kaçınılmaz şekilde elektrik enerjisine ihtiyaç duyuluyor ve bu ihtiyaç giderek artıyor. Enerji üretimi ülkelerin geleceği için fazla olmalı ancak üretim pahalı hale gelmemelidir. Kablolar arası gereksiz kayıplar meydana gelmekte ama bunu en az seviyeye düşürmekte bizlerin elinde. Yok edilen bu kayıplar ile alıcılar ve tüketiciler daha kolay ve kaliteli enerji ile beslenecek, ve bunun sonucunda da lüzumsuz şalterler ve pahalı kablolar kullanımı da azalacaktır.

*Yukarıda sıraladığımız özelliklerin tamamını Kompanzasyon Ürünlerinde bulabilirsiniz. Detaylı bilgi  için kompanzasyon kategorisi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Paylaş