Kompanzasyon ÜRÜNLERİ
Kompanzasyon nedir ?
Kompanzasyon kelimesinin kökenine indiğimizde Türkçe’de “telafi, tazmin” anlamına geldiğini görürüz. Teknik terim olarak ise yine bu anlamlara yakın kullanılır. Kayıpların azaltılması, en aza indirilmesi olarak özetleyebiliriz.
Elektrik, üretiminin sağlandığı santralden çıkıp tüketiciye ulaşana kadar ki dağıtım yolculuğunda bazı kayıplar yaşar. Kayıpların yanında şebekeden elektrik çekmeye çalışan kullanıcılar ve çektikleri enerji miktarındaki değişimler de şebekenin güç katsayısında dalgalanmalara neden olur.
Kompanzasyon, bu gibi etmenler nedeniyle şebekede artan reaktif güçleri azaltma işidir. Böylelikle güç katsayısının düşmesi engellenir. Teknik ifadeyle; gerilim ve akım arasında meydana gelen faz farkını ideal bir açıya getirmek olarak tanımlanır. Böylelikle güç faktörü (cosϕ) düzeltilir
Kompanzasyon neden gereklidir ?
Bu sorunun cevabı tam olarak verimliliktir diyebiliriz. Elektrik her geçen gün talebi yükselen bir enerji çeşidi. Üretim yöntemleri ise kısıtlı ve üretimi biraz zahmetli. Bu nedenlerle de gittikçe pahalı hale geliyor.
Kompanzasyonun ne olduğunu açıklarken elektriğin dağıtım sırasında kayıplar yaşadığını söylemiştik. Bunun sebebi motorlar, transformatörler gibi cihazların çektiği endüktif reaktif güçtür. Endüktif reaktif güç herhangi bir iş üretmez. Buna karşın hatlar, trafolar ve şalterlerde kayıplar oluşturur.
Tüketici olarak elektrik enerjisine daha düşük maliyetle kavuşmak için bu kayıplarınızı en aza indirmelisiniz. Daha az elektrik tüketimi, kullanım miktarınızla orantılı bir fatura düşüşü yaratacaktır. Ayrıca elektriğe olan genel talebin azalması nedeniyle birim enerji maliyeti de düşecektir. Şebekeden beslenen tüm diğer kullanıcılara da daha rahat dağıtım sağlanacaktır.
Kompanzasyon nasıl yapılır ?
Kompanzasyonun yapılışında temel prensip reaktif gücün sistem içinde kontrolüdür. Şebekeden çekilen reaktif enerjinin iş üretmeyen kısmının kullanılmayarak depolanması veya sistemin kendi içinde reaktif güç üretmesi ile şebekeden daha az reaktif güç çekilmesi hedeflenir.
Bu süreçte sistemin reaktif yük ihtiyacı ve kullanımı sürekli olarak takip ve analiz edilir. Kullanımın öncelikli olarak sistemin içinden yapılması sağlanır. Sistemdeki reaktif gücün yetersiz kaldığı durumda ise şebekeye yönelinir. Böylelikle çekilen yükün tamamının iş üretmesi ve boşa harcanmaması sağlanmaya çalışılır.
Kompanzasyonun faydaları nelerdir ?
- Enerji maliyetinde düşüş sağlar
- Cihazların çalışma verimini ve üretimi artırır
- Enerji dalgalanmalarını ve buna bağlı hasarları engeller
- Daha düşük kapasiteli elemanlar kullanılabilmesine olanak tanıyarak maliyetleri azaltır
- Enerji tüketimin azaltması doğanın korunmasına doğrudan yardımcı olur